Open dag Pels & Van Leeuwen
Op 1 september houdt orgelmaker Pels & Van Leeuwen in Den Bosch open dag. Er wordt een programma georganiseerd met onder andere ieder uur een improvisatie of bewerking door een aantal bekende (jonge) Nederlandse organisten op het gerestaureerde Pereboom & Leijser-orgel, dat in het najaar geplaatst zal worden in de Mariakerk te Apeldoorn. Dit romantische instrument werd in 1897 gebouwd voor de paterskapel van de Jezuieten in Groningen en in 1956 overgeplaatst naar de Pius X-kerk te Tilburg, waarbij het drastisch werd verbouwd. Thans is het instrument weer in oude luister hersteld. Het bezit twintig registers, verdeeld over Hoofdwerk, Zwelwerk en Pedaal.
De orgelmakers zijn verder aan het werk met de reconstructie van het Noltingorgel (laat 18e-eeuw) uit de H. Matthiaskerk in Oploo, waarbij alle facetten van het orgelmaken te bekijken zijn. Slechts een deel van het pijpwerk en de fraaie orgelkas zijn bewaard gebleven.
Het adres van de orgelmaker is Platinalaan 10, 's-Hertogenbosch. De dag is van 10.00-17.00 uur. Meer info: www.pelsenvanleeuwen.nl (RH; Orgelkrant, juni '07)
Ouderkerk aan de Amstel, St.-Urbanus
Op 17 september 2006 is het Jacobus Vollebregt-orgel weer in gebruik genomen. De parochie gaf ter gelegenheid daarvan een uiterst informatief boekje uit met tekst van Ton van Eck. Deze was al sinds 1995 orgeladviseur; pas in 2004 begon Verschueren uit Heythuysen aan de restauratie in de oorspronkelijke staat (1878) van het instrument. De windmotor uit 1923 is na revisie opnieuw geplaatst. Het orgel was sinds 1939 rijksmonument. Wijzigingen door Adema en de restauratie in 1953/54 (door Schreurs) werden op basis van o.a. KKOR-rapporten van de jaren zeventig en 1990 weer hersteld. Opmerkelijk is, dat het (sober) orgelfront ontworpen is door P.J.H. Cuypers, de architect van de kerk uit 1867! De huidige dispositie is:
Hoofdwerk: Prestant 8, Bourdon 16, Salicionaal 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Quint 3, Fluit 4, Nachthoorn 2, Mixtuur III, Trompet B/D 8.
Onderpositief: Gemshoorn 2, Roerfluit 4, Saliset 4, Floute dolse 8, Bourdon 8, Prestant 8, Viola di Gamba 8, Hobou D 8.
Pedaal: Octaafbas 8, Subbas 16, Wijdgedekt 8, Prestant 4, Octaaf 2, Trompet 8. (RH; Orgelkrant, juni '07)
Etten-Leur, St.-Lambertuskerk
R.W. van Straten van de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (voorheen RDMZ) stelt in De Orgelvriend, dat het "historisch orgel Etten-Leur" gered had kunnen worden. Het gaat hier over het Kam & Van der Meulen-orgel (1842). "Bij een meer realistische benadering van het hele project, en op basis van goede adviezen en een gezond financieel plan, zou Etten-Leur inmiddels wel hebben kunnen beschikken over een fraai klinkend instrument", aldus Van Straten. Redacteur B.G. van Buitenen van De Orgelvriend ziet in het handelen van 'de overheid' een bevestiging "dat discussies rond het functioneren van de Rijksoverheid dienen te zijn gebaseerd op transparantie in voorlichting en regelgeving, alsmede op het op grond van publieke normering hanteren daarvan door individuele overheidsmedewerkers". Een restauratie (zie vorig KDOV-blad) zit er overigens niet meer in! (RH; De Orgelvriend, juni '07, blz.33-36)
Beilen, H. Willibrordus
Eind jaren veertig van de 19de eeuw kregen de gereformeerden van Beilen hun eerste kerkgebouw. In 1883 werd dit gebouw zo ingrijpend gewijzigd dat er eigenlijk sprake was van nieuwbouw. In 1908 bouwde men een galerij in de kerkzaal die meer zitplaatsen en ruimte voor een orgel moesten bieden. Een jaar later leverde de firma A.S.J. Dekker uit Goes een mechanisch instrument dat voor een derde oud pijpwerk bezat. Dit een-klaviers-orgel telde acht stemmen. Begin jaren twintig van de vorige eeuw breidde men de kerk nog verder uit en tenslotte werd in 1957 besloten tot de bouw van een nieuwe kerk. Het oude gebouw werd met orgel verkocht aan de rooms-katholieke parochie van de H. Willibrordus.
Eind jaren zestig verving men het orgel van Dekker, dat in delen werd verkocht, door een instrument van Jos. Vermeulen uit Alkmaar. Dit orgel was oorspronkelijk gebouwd voor de Rooms-Katholieke Kerk van Espel (Noord- Oostpolder) sinds 1962. In datzelfde jaar leverde Jos. Vermeulen twee nagenoeg identieke instrumenten aan de parochiekerken van Nagele en Tollebeek, eveneens in de Noord-Oostpolder. Het metalen pijpwerk werd betrokken bij de fa. Jacques Stinkens in Zeist, het houten pijpwerk kwam uit de voorraad van Vermeulen zelf.
In 2005 waren de plannen voor een broodnodige revisie van het orgel in Beilen in een vergevorderd stadium. In januari 2007 werd het werk uitgevoerd door de firma Pels & Van Leeuwen uit 's-Hertogenbosch, onder advies van Frits Haaze namens de KKOR.
Orgelmakerij Pels & Van Leeuwen voerde de volgende werkzaamheden uit: reinigen van het pijpwerk, vlakken van de pijpstokken, vervangen van de zuigkernmagneten door wipmagneten met flexibele schijf, reinigen en polijsten van de speeltafelcontacten, egaliseren van de intonatie en vervanging van de tremulant door een gelijksoortig nieuw exemplaar. Ten slotte is het orgel gestemd. In eigen beheer is de orgelbehuizing verfraaid met sierlijstjes. Er wordt nog bezien of de Tolkaan 8 in het groot octaaf gecombineerd zal worden met de Bourdon 8.
Op zondag 20 mei 2007 werd het orgel ingezegend door bisschop W.J. Eijk tijdens een feestelijke eucharistieviering. (Cees van der Poel, in: De Orgelkrant, juli/aug.'07; zie ook www.orgelsindrenthe.nl) Dispositie:
Manuaal (C-g3): Bourdon B/D 8, Tolkaan 8 (vanaf c), Prestant B/D 4, Roerfluit B/D 4, Quint 2 2/3 (vanaf f1), Flageolet B/D 2.
Pedaal (C-f1): Subbas 16 en Gedekt 8.
Werktuiglijke registers: P+I, tremolo, vaste combinatie (P).
Nes a/d Amstel, St. Urbanus
In ons vorige KDOV-blad (blz.31) is de restauratie besproken van het Vollebregt-orgel in genoemde kerk. Het boekje van Ton van Eck over dit orgel is nog verkrijgbaar bij: Stg. Vrienden Vollebregt Orgel Ouderkerk, Rondehoep Oost 31, 1191 KC Ouderkerk aan de Amstel. De kosten bedragen 3,50 euro (incl. verzendkosten). Het emailadres van de secretaris van de stichting: c.ammerlaan@planet.nl. (RH)
Bilthoven, St. Laurenskerk
Per 1 mei 2007 is genoemde kerk gesloten. Wat er gaat gebeuren met het Maarschalkerweerd-orgel is de grote vraag. Hieronder enige info over het orgel:
Dit instrument werd in 1872 gebouwd door de firma Maarschalkerweerd te Utrecht en geplaatst in de Dominicuskerk aan de Mariaplaats te Utrecht. In 1940 verhuisde het orgel wegens kerksluiting naar de Sint Barbarakerk in Bunnik. Het fraaie neo-barokke orgelfront kwam te vervallen. Door de plaatsing van een nieuw orgel in Bunnik moest het Maarschalkerweerd orgel weer verhuizen. Ditmaal naar de in 1962 gebouwde St Laurenskerk in Bilthoven. De firma Vermeulen voerde de overplaatsing uit. Het in de Laurenskerk opgebouwde orgel werd voorzien van een nieuw, bij het kerkinterieur passend front. Dit nieuwe front werd ontworpen door mevrouw Bauer. In de loop van de tijd heeft het orgel een aantal dispositiewijzigingen ondergaan. Op 5 april 1964 werd het orgel ingespeeld door Albert de Klerk. Op een van de pijpen van de Prestant 8' staat een inscriptie 17 oktober 1872. In 1975 is daar de datum 5 april 1964 aan toegevoegd. In 1990 voerde de firma Flentrop groot onderhoud uit. De dispositie van het Maarschalkerweerd orgel (1872) is:
Hoofdwerk (C-f3) : Bourdon 16' Prestant 8' Roerfluit 8' Violon 8' Octaaf 4' Fluit 4' Quintfluit 3' Octaaf 2' Mixtuur II-III Cornet V Trompet 8'
Positief (C-f3) : Prestant 8' Holpijp 8' Quintadeen 8' Prestant 4' Roerfluit 4' Superoctaaf 2' Superquint 1 1/3' Dulciaan 8'
Pedaal (C-d1) : Prestant 16' Subbas 16' Octaaf 8' Octaaf 4' Superoctaaf 2' Bazuin 16' Trombone 8' 3 koppels
KDOV-blad herfst 2007