Pastoor A.P.S. van Hout gaat met een dagelijkse Latijnse Mis in de Utrechtse Willibrorduskerk voor de continuïteit zorgen. Het nieuwe centrum van Latijnse liturgie krijgt daarmee een priester met een uitgewogen liturgische visie.
Door: Henk Rijkers, 16 januari 2009“Ik vind het een uitdaging. Ik kan niet veel meer, maar ik kan wel de H. Mis opdragen. En dan ook nog de Latijnse Mis, die altijd mijn bijzondere belangstelling heeft. Het is voor mij een buitenkans om zinvol bezig te blijven.” Pastoor A.P.S. van Hout (59) ziet uit naar zijn verhuizing vanuit het Limburgse Beek naar de Utrechtse binnenstad. Daar gaat hij bijdragen aan de continuïteit van de Sint-Willibrordkerk, het nieuwe centrum van Latijnse liturgie. “Mgr. Eijk wil dit project echt laten slagen, dus toen hij hoorde dat ik eraan mee kon werken, was hij daar zeer mee ingenomen. Natuurlijk moest ik eerst toestemming vragen aan mijn eigen bisschop, mgr. Wiertz, maar na een persoonlijk gesprek ging ook die akkoord.”
Van Hout zal zich beperken tot het dagelijkse opdragen van de Mis. “Rector blijft gewoon Norbert Schnell van de binnenstadparochie. Dat zou me ook te veel worden. Ik ben grotendeels afgekeurd.” Complicaties bij een operatie drie jaar geleden leidden bij Van Hout tot een dubbel herseninfarct. Hij herstelde, maar zijn mogelijkheden zijn sindsdien beperkt. “Naast de Mis kan ik niet zo veel meer. Wat mondjesmaat studeren en schrijven kan nog. Dan houdt het wel op, hoor.”
Musicoloog
Utrecht is voor pastoor Van Hout geen onbekend terrein. “Ik heb er muziekwetenschap gestudeerd. Eigenlijk was ik als student al een late roeping. Ik heb daarvoor van alles gedaan, ook journalistiek, bijvoorbeeld bij het Eindhovens Dagblad. Toen ik vanuit Brabant spoorstudent werd in Utrecht, ging ik muziekrecensies schrijven. Zelfs sport deed ik als bijverdienste. Toen ik bijna met mijn studie klaar was, voelde ik roeping. Ik ben op gesprek geweest bij mgr. Gijsen. Die trok eraan dat ik zo snel mogelijk zou beginnen, maar hij zag wel graag dat ik mijn studie zou afmaken. Intussen overwoog ik ook nog om in te treden in Mamelis. Uiteindelijk ben ik op Rolduc begonnen. In 1979 ben ik als musicoloog afgestudeerd op vroege renaissance-muziek bij prof. Willem Elders, terwijl ik tegelijk op Rolduc filosofie kreeg van diens broer, prof. Leo Elders.”
Herinwijding Sint-Willibrordkerk
Met een pontificale Mis en herinwijding door aartsbisschop mgr. Eijk, zal de Sint-Willibrorduskerk in Utrecht om 10.30 uur op zondag 25 januari, het feest van Sint-Paulus’ bekering, officieel door het bisdom weer in gebruik genomen worden. Als concelebranten zullen optreden rector Schnell en drs. A.P.S. van Hout. (HR)
Bevruchting
Pastoor Van Hout, die ook vice-voorzitter is van de Vereniging voor Latijnse Liturgie, heeft vorig jaar een boekje gepubliceerd: Sacraliteit in de Novus Ordo. Hij bepleit daarin een aanpassing van de liturgische praktijk. “Ik ben blij met de Novus Ordo (de nieuwe Latijnse liturgie van Vaticanum II, in tegenstelling tot de Vetus Ordo, de Tridentijnse liturgie – hr), maar net als Antoine Bodar in het kerstnummer van KN, zou ik er na een aantal veranderingen nóg gelukkiger mee zijn.” Van Hout wil niet alleen een bevruchting van de nieuwe Mis door de oude, maar ook andersom: de oude liturgie kan verrijkt worden met de bredere opzet van de nieuwe lezingencyclus. Van Hout: “Priesters die Tridentijns gericht zijn, vinden vaak het nieuwe lezingenrooster maar niks. (lacht) Populair gezegd: dat begrijpt toch geen hond, vinden ze.”
Maar priesters zijn er toch voor om dit uit te leggen? “Dat is ook zo. En ook vind ik dat we niet bang moeten zijn het Woord het Woord te laten zijn. Als het niet klinkt, kan het ook niet doordringen. En dan: niet alles hoeft begrepen te worden, zeker niet in eerste instantie. De lezing in de Eucharistie van het Woord Gods is iets anders dan thuis lezen in de bijbel. In de liturgie is het God die tot ons spreekt en, op het Evangelie toegespitst, Christus die tot ons spreekt. Dat dit werkelijk zo is en door de Kerk beleefd wordt, vergeet men nogal eens.”
Belerend
In het laatste nummer van het Tijdschrift voor Gregoriaans oppert Martin Hoondert, hoogleraar liturgie in Tilburg, dat we af moeten van niet-thematische vieringen. Hij wil het Graduale, het officiële gezangenboek voor de Mis, dat voor elke zondag de gregoriaanse gezangen voorschrijft, opvatten als een vrijblijvende vindplaats. “Dat raakt aan een interessante discussie”, zegt Van Hout. “Maar ik ben het met de opvattingen van Hoondert – ik heb deze opiniebijdrage overigens niet gelezen – überhaupt niet eens. Hij staat in de lijn van de Gregoriusvereniging, waar ik evenmin gelukkig mee ben. Men vat liturgische muziek vooral didactisch en catechetisch op. Men zoekt dus liederen uit – meestal ‘liedjes’ – die ‘passen’ bij de lezingen. Dat is onliturgisch. De gregoriaanse Mis – en dat is het model voor de Mis – kent een andere insteek. Ook in het herziene Graduale is het oude idee gehandhaafd dat een gezang gekozen wordt naar de plaats waar het gezongen wordt. Een introïtus is dus een openingsgezang, en als zodanig niet per se gerelateerd aan de lezingen. Voor liturgische muziek moet je liturgische uitgangspunten nemen, geen didactische en zeker geen catechetische. Een Mis is een viering en geen les. Dat dreigt het wel te worden. Kijk eens naar de gezins- en kindermissen: dat is eigenlijk alleen maar catechese, nogal belerend ook.”
Gebedsrichting
Behalve vicevoorzitter van de Vereniging voor Latijnse Liturgie is pastoor Van Hout ook voorzitter van de stichting Pro Liturgia Authentica. Deze stichting heeft deze maand een vertaling uitgebracht van Conversi ad Dominum van dr. Uwe Michael Lang. De auteur is werkzaam bij de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Sacramenten in Rome. Het is een zeer competente bespreking van de geschiedenis en de theologie van de gebedsrichting in de H. Mis. De vertaling is van de hand van pastoor Mennen uit Oss. Zeer aanbevolen. (HR)
Uwe Michael Lang, Conversi ad dominum. Over de geschiedenis en de theologie van de christelijke gebedsrichting, 144 pp., € 12,75 (excl. verzendkosten), ISBN 978 90 73810 80 8. Te bestellen bij Stichting Pro Liturgia Authentica, Begijnenstraat 1, 5341 BC Oss, info@proliturgiaauthentica.nl
In de lift
Van Hout: “De Vereniging ijvert al veertig jaar voor de Latijnse liturgie en heeft van hogerhand maar weinig medewerking gekregen. Van Rome nog meer dan in eigen land. Daarom is de toewijzing van de Willibrordus aan de Latijnse liturgie een mooi en moedig gebaar van mgr. Eijk. We kunnen constateren dat de Latijnse liturgie in de lift zit. Als we naar Frankrijk kijken, zien we dat jongeren die katholiek willen zijn merkwaardigerwijs voor de Tridentijnse liturgie kiezen. Dat is toch opvallend?”
Is het niet jammer dat een eenzijdige ‘ritofilie’ dreigt? Van Hout: “Ja, maar dat heeft puur te maken met een gebrek aan kennis. Men identificeert Latijnse liturgie ten onrechte met Tridentijnse liturgie. Daar heeft de Vereniging altijd last van gehad. Zelf denk ik dat in de Novus Ordo de Mis even mooi, goed en transcendent gevierd kan worden, als men zich maar aan bepaalde voorwaarden houdt. De Tridentijnse ritus is goed, maar heus niet alleenzaligmakend.”
Drs. A.P.S. van Hout, Sacraliteit in de Novus Ordo. Deel 13 in de ‘Geschriften van de Vereniging voor Latijnse Liturgie’. € 2,25 (excl. verzendkosten). Te bestellen via http://www.latijnseliturgie.nl/
Bron: Katholiek Nieuwsblad
http://www.katholieknieuwsblad.nl/actueel26/kn2603b.htm