Enige dagen geleden is in Leiden het Projectkoor voor de Kerk der Friezen opgericht!
Wat is de Kerk der Friezen?
De Kerk der Friezen is de kerk van de H. Michael en Magnus, gelegen op een steenworp afstand van de Sint Pieter te Rome.
Al in de donkere middeleeuwen kwamen overal uit Europa pelgrims naar Rome om het graf van Petrus te bezoeken. Pelgrims die uit een zelfde regio afkomstig waren zochten bij streek- en taalgenoten onderdak op plaatsen rond een eigen kerk om vanuit die plaats hun pelgrimage af te ronden, het graf van Petrus te bezoeken en zich voor te bereiden op de lange, moeizame en gevaarlijke thuisreis. Zo een plek heette een schola, en vele Europese volken hadden een eigen schola nabij het graf van Petrus. Zo kwamen de Friezen, mensen uit de streek van Vlaanderen, de Hollandse kusten en Noord-Duitsland naar de schola rond de kerk van de Heilige Michael en Magnus om daar met hun land- en streekgenoten tijdelijk onderdak te vinden. In de kerk zijn tot op de dag van vandaag sporen van Nederlandse aanwezigheid uit die tijden terug te vinden.
In 1446 kwam een einde aan de schola van de Friezen. Dat had te maken met de sterk gewijzigde verhoudingen in de toenmalige wereld. Het kerkje, eigendom van het Vaticaan, bleef bestaan en vervulde lange tijd de functie van parochiekerk voor de buurt.
In de jaren tachtig van de vorige eeuw herontdekte Mgr. Tiny Muskens, toen nog Rector van het Nederlands College te Rome en de latere bisschop van Breda, deze oude, interessante geschiedenis en het belang ervan voor de hedendaagse Nederlandse kerkprovincie. In 1989 werd de kerk weer in gebruik genomen. Het Vaticaan heeft het gebouw in 1992 in langdurig bruikleen gegeven aan de Nederlandse Kerkprovincie. Het heeft zich ontwikkeld tot een waar pelgrimsoord voor de Nederlandse katholieken die Rome bezoeken en - last but not least - een centrum voor oecumene. Het kerkgebouw werd in 1990 door de Unesco opgenomen in de lijst van het Mondiaal Erfgoed wegens het unieke karakter van de scholae van Noordeuropese volkeren in Rome. Het is ook nog het enige vroeg-Europese pelgrimsoord in Rome waarvan het centrale kerkgebouw nog overeind is gebleven.
In 1995 wijdde paus Johannes Paulus II een “nieuw” altaar in. Dat is een oud, marmeren blok dat volgens de overlevering door keizerin Helena vanuit Israël naar Rome is verscheept om oorspronkelijk in de Sint Pieter als altaar te worden gebruikt.
Staat van de kerk, restauratie en fondsenwerving.
De Nederlandse kerkprovincie is verantwoordelijk voor de restauratie en het onderhoud van de kerk. Volgend jaar wordt een belangrijke restauratie afgesloten. Daarnaast moet ook het orgel worden gerestaureerd. Het dateert van omstreeks het midden van de achttiende eeuw. De bouwer is onbekend. Het is thans vrijwel onbespeelbaar. Voor deze projecten is veel geld nodig.
Het bestuur van de Stichting Vrienden van de Kerk der Friezen, onder voorzitterschap van dr. Ad Havermans, oud-burgemeester van Den Haag, zet zich zeer in voor fondsenwerving.
Idee koorproject.
Een groep belangstellenden heeft onder enthousiaste aanvoering van dirigent René Verhoeff het initiatief genomen om een projectkoor in het leven te roepen, dat in één jaar tijd veel geld bijeen hoopt te zingen voor de restauratie van kerk en orgel.
De bedoeling is om vanaf het midden van 2009 in enkele Nederlandse kathedralen concerten te verzorgen en/of een hoogmis te zingen. Bij die uitvoeringen is de KRO/RKK nauw betrokken. Tevens wordt rond Willibrordzondag 2009 het koor in Rome verwacht om aldaar in een van de grote basilica een concert te geven en op Willibrordzondag de hoogmis te verzorgen in de Kerk der Friezen. Deze mis wordt door de RKK-televisie live uitgezonden.
Als organist , zowel voor solospel als begeleiding van het koor, is Aart de Kort aangetrokken. Hij is organist van de kathedraal H.H. Laurentius en Elisabeth te Rotterdam.
Doel.
Het ligt in de bedoeling via de uitvoeringen geld in te zamelen voor de restauratie van de Kerk der Friezen en het orgel. Daarnaast wil het bestuur het bestaan van de kerk nogmaals onder de aandacht van Nederland brengen en donateurs voor de Vriendenstichting werven.
En tenslotte speelt de promotie van de Nederlandse kerkmuziek een belangrijke rol.
Nederlandse kerkmuziek.
Zoals vermeld geeft dit project een unieke mogelijkheid om de rijk geschakeerde Nederlandse kerkmuziek onder de aandacht te brengen. Daarbij wordt niet alleen gedacht aan de muziek uit de tijd van o.a. Josquin de Prez, maar ook de literatuur van de 19e en 20e eeuw, die wondermooie missen, cantates en andere gezangen heeft voortgebracht, die in deze tijd van secularisatie in de vergetelheid dreigen te raken. Gedacht wordt aan werken van Hendrik Andriessen, Albert de Klerk, Herman Strategier, Jan Vermulst en vele anderen. Deze muziek verdient warme belangstelling en de initiatiefnemers zien dit als een mooie promotie voor deze bijzondere tak van de kerkmuziek.
Ook zullen enkele Gregoriaanse gezangen in de programmering worden opgenomen, waarvoor uit de mannelijke leden van het projectkoor een schola zal worden geformeerd.
Opzet.
Gezocht wordt naar 75 goed geoefende zangeressen en zangers die deze klus gaan klaren. De kern zal worden gevormd uit een aantal leden van het koor van de Hartebrugkerk in Leiden. Verder worden leden van andere kerkkoren uitgenodigd om dit projectkoor deel te nemen. In januari zullen audities worden gehouden in de Romanuszaal, de repetitieruimte van het toekomstige projectkoor en gelegen naast de Hartebrugkerk. De zangers zullen ook worden beoordeeld op hun schola-kwaliteiten en -mogelijkheden.
De stichting in oprichting gaat natuurlijk op zoek naar sponsoren. Maar er wordt in eerste aanleg ook een eigen bijdrage van € 175,- van elke zanger en zangeres gevraagd. Hiervan kunnen de eerste kosten worden betaald. Daarin zijn begrepen de aanschaf van partituren, auteursrechten, zaalhuur, verzekeringen en - zo mogelijk - de productie van een speciale studie-CD, waarop de verschillende stemmen apart zijn te beluisteren en daarom een goed hulpmiddel is bij het instuderen.
De stichting organiseert ook de concerten en de reis naar Rome. De kosten van de reis zijn in beginsel voor de deelnemers, maar er zal naarstig worden gezocht naar sponsoren die de kosten flink kunnen drukken.
Voorlopige planning:
- Januari 2009: audities.
- Ongeveer twaalf repetities in Leiden, altijd op zaterdagmorgen
- Één of twee uitvoeringen vlak voor de zomervakantie 2009
- Drie tot vier optredens, waarvan enkele misuitvoeringen in de periode september en oktober 2009
- Een vijfdaagse (vlieg)reis naar Rome rond Willibrordzondag (15 november 2009).
De voorlopige planning is bijgevoegd. Ook een opzet van het uit te voeren programma is als bijlage bijgevoegd.
Informatievoorziening.
De stichting die de paraplu gaat vormen van het project is thans in oprichting. Het bestuur gaat op zoek naar sponsoren en publiciteit en zoekt samenwerking met het bestuur van de stichting Vrienden van de Kerk der Friezen. Er wordt een Comité van Aanbeveling geformeerd.
De leden van het projectkoor zullen regelmatig per e-mail een brief ontvangen, waarin de laatste ontwikkelingen en de programmering worden medegedeeld. De mogelijkheid van een website wordt onderzocht.
Leiden , november 2008
Informatie (tot 1 december):
Mr. Loek W.M. van den Ham,
Ieplaan 20
2565 LM Den Haag
Tel: 070-3222567
Mobiel: 06.42.22.92.00
Mail: lvandenham@tiscali.nl
Correspondentieadres (en informatie vanaf 1 december):
Stichting Projectkoor voor de Kerk der Friezen
Jan P.S. Mooij
Houtkade 35
2492 TV Den Haag
Tel: 070-3018246
Mobiel: 06.208.55.175
Mail: mooij@planet.nl